گزارش از یک دیدار مفید و دوستانه

عصر روز سه شنبه هفتم می، انجمن افغانها میزبان دو خانم از فعالین جامعه مدنی و حقوق بشر افغانستان بود که در جریان هفته قبل به دعوت رسمی «شبکه زنان ـ استکهلم» در شهر استکهلم تشریف آورده اند، این خانمهای فعال عبارتند از
خانم عزیزه خیراندیش، هماهنگ کنندۀ برنامه های مؤسسه جامعه مدنی و حقوق بشر
خانم خالده خرسند، شاعر، داستان نویس و همچنان فعال در مؤسسه جامعه مدنی و حقوق بشر 

این نشست دوستانه که از جانب بخش جوانان انجمن افغانها سازماندهی گردیده بود، به اساس اطلاع رسانی و تماس خانم لیلا قرائی از مسئولین شبکۀ زنان در شهر استکهلم با خانم فریانه اصغری مسئول بخش جوانان و هماهنگی آقای نسیم سحر رئیس انجمن افغانها صورت پذیرفت
نشست به ساعت شش عصر در لوکالی واقع بریدنگ شهر استکهلم آغاز گردید و خانمها خیر اندیش و خرسند همراه با خانم عزیزه ساکن استکهلم و همکار شبکه زنان تشریف آوردند و مراسم پذیرائی و خیرمقدم از جانب مسئولین انجمن افغانها انجام پذیرفت
در این نشست خانم لیلا قرائی که نقش هماهنگ کننده فعالین جامعه مدنی و حقوق بشر افغانستان با انجمن افغانها را داشتند به نسبت بروز مشکلات شخصی نتوانستند شرکت کنند و همچنان از دیگر انجمنهای افغانی نیز برای حضور در این نشست دعوت گردیده بود که متأسفانه تشریف نیاوردند
هدف ازین نشست که ابتکار کنندۀ آن، همین مهمانهای محترم بودند تبادل اطلاعات، ارائه یک تصویر کلی از فعالیتهای جامعه مدنی و حقوق بشر در افغانستان از جانب خانمهای مهمان و وضعیت مهاجرین افغان در سویدن از جانب انجمن افغانها و شرکت کنندگان در این دیدار دوستانه بود
در آغاز نشست تک تک شرکت کنندگان که بیشتر خانمها و در اقلیت آقایان بودند خود، پیشینه کاری و حوزه فعالیت خود را در سویدن معرفی کردند و سپس خانمها عزیزه خیراندیش و خالده خرسند به صحبت پرداختند
خانم خیراندیش که خود را هماهنگ کنندۀ موسسه جامعه مدنی و حقوق بشر در حوزۀ غرب معرفی کردند و در واقع به معرفی خانم خرسند که باهم همکار اند نیز پرداختند و اضافه کردند که خانم خالده خرسند یکی از شاعران وداستان نویسان مبتکر و خلاق بوده و نیز در موسسۀ جامعه مدنی و حقوق بشر در افغانستان مشغولیت دارند
:خانم خیر اندیش اذعان کردند که
حاکمیت فقه سنتی که محصول برداشتهای شخصی افراد و اشخاص از دین میباشد دست و پای مردم افغانستان و به ویژه زنان را بسته و آنها را در محاصره قرار داده است و تا آگاهی مردم ما از مقوله های دینی و ارائه تعریف به روز شده از دین بالا نرود، مردم ما همانی که هست همان باقی خواهند ماند
:خانم خیر اندیش در ادامه صحبتهای شان افزودند
در فقه سنتی تلفیق شده با سنت های خرافی قبیلوی و جامعه مردسالاراختیار طلاق زنان به مردان سپرده شده و زنان نمیتوانند جز موارد خاص خشونت جسمی از محکمه تقاضای طلاق نماید. نزد محاکم افغانستان جز جراحات جسمی، صدمات روحی خشونت تلقی نمیشود. برخورد جامعه در برابر زنان مطلقه غیرقابل قبول است و آنها را به دیده تحقیر مینگرند
یک خانم اجازه ندارد که بدون اجازه کتبی و یا همراهی شوهر پاسپورت اخذ نماید. بعد از طلاق فرزندان مشترک زن و شوهر به مرد خانواده تعلق میگیرد. به نسبت وابستگی اقتصادی زن به مرد هیچگاهی زن به عنوان سرپرست خانواده خطاب نمیشود
:در ادامه اظهارات خانم خیراندیش چنین آمده است
حوزۀ فعالیت موسسه جامعه مدنی و حقوق بشر آگاهی بخشی زنان از قوانین و مقررات کشور، توان بخشی زنان در مقابله به خشونت و دانستن حقوق و وجایب فردی هر زن در مقابل جامعه میباشد
به اساس دیدگاه خانم خیر اندیش، زنان باید به درجه ای از فهم و آگاهی و جرئت مطرح کردن حقوق شان برسند که بتوانند علیه تبعیضاتی که مذهب و سنت و جامعه به شدت سنتی علیه آنها وضع نموده است اعتراض نمایند
به باور خانم خیر اندیش، باید روش درست زندگی کردن را به زنان و کل جامعه افغانی یاد داد تا از امکانات موجود به شکل درست و مناسب استفاده گردد
به تعقیب صحبتهای خانم خیر اندیش، خانم خالده خرسند، شاعر، داستان نویس و لیسانس دانشکده(پوهنځی) ادبیات فارسی دانشگاه(پوهنتون) هرات صحبت شان را آغاز کردند
خانم خرسند در ابتدای صحبتهای شان یک تصویر کلی از اوضاع افغانستان و جامعه مهاجران افغان در سویدن ارائه داد و برگسستگی میان نسل جدید و نسل قدیم اشاره کرد
خانم خالده خرسند با تحلیل نو اندیشانه از بافت اجتماعی افغانستان، جامعه را در حال حاضر، رو به پیشرفت تفسیر کرد و افزود که نسل جوان امروز ما هم گپ هائی برای گفتن دارند و هم برنامه هائی برای اجرائی کردن، ولی نسلی که رو به کهولت میرود با همان تفاسیر قدیمی به جامعه مینگرند و همواره موج ها منفی را برای نسل ما انتقال میدهند
:خانم خرسند بطور ویژه هم میهنان مقیم خارج را مورد خطاب قرار داد و خطاب به حاضرین گفت
آنطوری که شما از آینده افغانستان ناامید هستید ماهائی که داریم در داخل کشور با چالشهای گوناگون دست و پنجه نرم میکنیم مأیوس نیستیم. افغانستان در این ده سال اخیر بسیار تغییر کرده است، دانش آموختگان بیشتر شده است، به مقایسه دیگر کشورهای منطقه یک دموکراسی نیم بند در افغانستان وجود دارد، نهادهای جامعه مدنی فعال اند و تأثیرگزاری آنها برای تغییر وضع اجتماعی احساس میشود و ما امیدوار هستیم که بعد از سال 2014 هم اوضاع به همین منوال باقی بماند ولی آنقدری که دوستان ما در اینجا و آنجا ابراز نگرانی میکنند، آنقدر هم جای نگراانی نیست
:خانم خالده خرسند گفتند
هموطنان همیشه از ما میپرسند ما چه کاری کرده میتوانیم؟ ولی من با کمال احترام عرض میکنم که شما باید خود بدانید که چه کار میتوایند ورنه اگر ما طرح ها را آماده در دسترس شما قرار دهیم آنگاه نقش شما چه میشود؟ کسانیکه تمایل همکاری با مردم افغانستان را دارند، دانش چگونه کار کردن را باید خود خلق کنند ورنه از خلاقیت دیگران استفاده کردن که هنر محسوب نمیشود
:خانم خرسند افزودند
چند روزی که ما در اینجا هستیم در ملاقاتهای حضوری که با بعضی از خانمها و اقشار محتلف داشتیم تصور ما اینست که جامعه افغانی مقیم سویدن نسبت به ایرانی ها پسیف برخورد میکنند و با انرژی مثبت نسبت به قضایا برخورد ندارند، البته ما درک میکنیم که افغانها و ایرانی ها از نگاه بیس اجتماعی و بنیه اقتصادی خیلی با هم تفاوت دارند ولی این دلیل نمیشود که تحرک نداشته باشیم
:خانم خرسند در ارتباط کارهای شان در ارتباط موسسه جامعه مدنی و حقوق بشر چنین توضیح داد
نهاد های جامعه مدنی در طرح برنامه های دورنمائی که به نفع اقشار اجتماعی افغانستان تمام میشود، دست آوردهای خوبی داشته است، ما نمیتوانیم که به ثمر رساندن یک پرونده شخصی را یک دست آورد عمده تلقی کنیم چون این کار مقطعی و زودگذر است ولی مهم اینست که برای رفع مشکلات اجتماعی بنیادی فکر کرد و اساسات را آماده تغییر ساخت. او میگوید جامعه مدنی تا حال توانسته است که «قانون دسترسی به اطلاعات همگانی» ، «قانون منع خشونت علیه زنان» و «قانون آزادی بیان» را طرح و به مراجع ذیربط ارائه کرده است
موصوف به انجام کارهای ارزشی تأکید ورزید و فعالیتهای نمایشی و کمی را راهگشا ندانست
هردو مهمان برنامه خانمها خیر اندیش و خرسند تاکید داشتند که سرازیر شدن پولهای کلان در افغانستان به گسترش فساد دامن زد و صدر و ذیل جامعه را آغشته به گندکاری کرد، امروز حرف اول را در افغانستان پول میزند و همه کارها وابسته به امکانات اقتصادی گردیده است ولی کسانی هم هستند که بیشتر به خلق ارزشها فکر میکنند تا امکانات نمایشی و ظاهری
در ختم صحبتهای هردو مهمان برنامه، حاضرین نیز سئوالات و نظریات شان را از مهمانهای برنامه مطرح کردند
:آقای نسیم سحر رئیس انجمن افغانها با زیر سئوال بردن تحلیل خوشبینانه ای خانم خرسند گفتند
ما از لابلای تجارب و چشم دیدهای خود اینگونه تصور میکنیم که به تناسب ملیاردها دالری که در کشور سرازیر شده این دست آوردها بسیار ناچیز است، نه دولت، نه مجلس و نا جامعه مدنی نتوانسته اند که ستونهای اساسی یک دموکراسی نسبی را استوار سازند، تار و پود جامعه از فساد میسوزد ولی همه به فکر جذب امکانات در جهت منافع شخصی و گروهی شان هستند
:خانم خرسند با پذیرش کاستی های عمیق اجتماعی در جواب آقای سحر گفتند
بالاخره یک کسی باید از یکجائی شروع کند و ما نسل جدید کشور این کار را کرده ایم ولی به حمایت شما نسل با تجربه و قدیمی نیاز داریم و باید دست بدست هم دیدهیم و این کشور را به پیش برانیم
در ادامه صحبتها و تبادل نظرها خانمها و آقایان زهره سحر، فریده زیرک، سیمین آقتاش، ربابه حسینی، فریانه اصغری، شکریه، شفیع نجیم، امین وجدان، نعیم امین، رشید امیدی، خلیق صاحب و خداداد فطرت ایده ها و پیشنهادات شان را با مهمانان در میان گذاشتند
خانم اصغری مشکلات جوانان مخصوصن دختران جوان را در جامعه افغانی داخل و خارج کشور تقریبن مشابه دانست و افزود که قشر اناث هم در داخل و هم در خارج کشور مورد خشونت قرار میگیرند و کسانیکه با ذهنیت کهنه از کشور خارج میشوند حاضر نیستند شجاعت کاذب شان را کنار بگذارند و به واقعیتهای جامعه فکر کنند و خود را تطابق دهند
خانم شکیلاعیدی زاده ، ژورنالیست رادیوی پژواک طرح کردند که عمده مشکلات خانمها از جانب آقایان است و باید کار روی مردها صورت گیرد تا ناباوری ها را کنار بگذارند و عقلانی تصمیم بگیرند نه از روی احساس
خانم ربابه حسینی به ایجاد شبکه های نفوذی جامعه مدنی در داخل نهاد های قانونی تأکید کردند
خانم عزیزه برخشونت زن علیه زن اشاره کرد و برای رفع این چالش از مهمانان خواستار پاسخ شد
خانم سیمین آقتاش نیز پیرامون مشکلات زنان افغان صحبت دارد
خانم فریده زیرک نیز در پاسخ طرح سئوال خانم خرسند توضیح دادند که ماهم بیکار ننشسته ایم و به سهم خود هم در این جامعه مشارکت داریم و هم در کشور با کمک های اقتصادی برای ایجاد مکاتب همکاری داریم
خانم زهره سحر نیز از مبارزات زنان در سالهای قبل از انقلاب در شبرغان یاد آوری کرد و اظهار امیدواری کرد که نسل جدید نیز راه پیشرفت را ادامه دهند و از موانع نهراسند
آقای رشید امیدی از کارهای مهمانان تقدیر کرد و ادامه این پروسه را مایه امیدواری دانست
آقای نجیم بر مشکلات جوانان پناهجوی افغان اشاره کرد که غرق قرضداری و مجاب برای کمک به خانواده های شان اند و مقایسه آینها را با ایرانیها بی ربط دانست
آقای وجدان بر طرحهای زیربنائی تاکید کرد و پرداختن به مسایل جزئی را بی فایده دانست
آقای نعیم امین در مورد مشکلات خانمها در پروسه دادرسی سئوال کرد و پرسید که سرنوشت خانمها بعد از طلاق چه میشود و آیا از جانب نهادهای مدنی حمایت میشوند؟
آقای خلیق از سوابق کاری و خدمات خود در گذشته صحبت کردند و آروز کردند که مملکت ما به پیمانه ای آباد شود که همه افغانها بتوانند به کشور شان برگردند
و خداداد فطرت بر مبارزه علیه تفاسیر فقه سنتی از جامعه و فقهای کاذب و منفعت پرست تأکید ورزید و موافقت خود را با نظریات خانم خیر اندیش در مورد به زیر سئوال بردن احکام فقهی کهن و بی مصرف در مورد زنان از جمله اختیار طلاق که بدست مرد است، حضانت فرزندان بعد از طلاق، حکم میراث، حکم دیه و بسا موارد دیگر موافقت خود را اعلام کرد و همچنین برنظریه خانم خرسند در مورد لابی گری در پارلمان و نهادهای دولتی داخل افغانستان، این امر را در میان افغانهای مقیم خارج از طریق بالابردن سطح مشارکت شان در جامعه میزبان قابل بررسی دانست و فطرت تأکید کرد که افغانها میتوانند از طریق لابی گری ذهنیت سیاستمداران خارجی را به نفع کشور خود تغییر دهند و آنها را متوجه اوضاع نابسامان افغانستان نمایند
نشست دوستانه بعد از تعارفات متقابل و صرف غذا حوالی ساعت نه شب پایان پذیرفت

گزارش از فطرت